Henk vertelt
Het is mooi weer. Voorjaar. Als jochie van een jaar of 6, 7 sta ik dicht bij het petroleumstelletje. Daarop staat een conserveblikje met daarin wat pruttelend spul. Mijn pa zit te midden van het jonge groene gras op een veilingkist. Hij heeft een dun takje op een stammetje gezet. Bij de verbinding heeft hij touw gewikkeld. Daarop smeert hij het spul uit het conserveblikje. Mijn oudere neef Rien Zwaan zit erbij te kijken.
Dit is mijn oudste herinnering aan enten. Ik kan niet meer navragen wat er precies gebeurde. Mijn pa is overleden. Zelfs mijn oudere neef is overleden.
In oktober 1999 keer ik terug op het vertrouwde nest, mijn ouderlijk huis. Samen met Kittie, mijn vriendin. Mijn moeder is naar een seniorenwoning verhuisd nadat mijn pa in de zomer is overleden. Een jaar na onze aankomst planten Kit en ik 4 nieuwe Eldense Blauwe bomen. De bomen dragen snel. Maar de pruimen voldoen niet. De smaak valt tegen, de kleur is niet goed, de pit zit te vast. Ik vind het niks. Het duurt niet lang of ik krijg van oudere dorpelingen verklaringen. Zo vertellen ze dat de échte Eldense Blauwe pruim niet meer bestaat, en dus ook niet meer te krijgen is. Vroeger waren ze veel lekkerder. En ja, ook wel iets groter. Een man op leeftijd vertelt: "Wij hadden thuis 2 soorten Eldense Blauwe: een lekkere en een minder lekkere." Het is steeds hetzelfde verhaal dat ik hoor. Niet alleen in Elden maar ook in de omliggende dorpen zoals Driel, Elst, Heteren en in stad Huissen. Ja, toen waren de Eldense Blauwe pruimen heerlijk. Maar nu? Ze zijn lang zo lekker niet meer.
Maar dan komen er andere geluiden. Op bijna fluisterende toon vertellen mensen mij dat zij nog een Eldense Boom in de tuin hebben staan. En daar komen echt heel lekkere Eldense Blauwe aan! Ik herken die verhalen. Want ik heb zelf ook nog een paar oude bomen achter het huis staan en ook daar zitten heel lekkere Eldense Blauwe pruimen aan! Maar ik heb ook een paar jonge bomen staan. En wat daar aan komt? Niet best!
Ik kan het niet verkroppen. Waarom weet niemand hoe het echt zit met die Eldense Blauwe pruimen? Waarom vertelt men mij op de kwekerij waar ik de jonge bomen koop dat de pruimen eigenlijk Early Prolific heten? Waar komt dan de naam Eldense Blauwe vandaan? Waarom circuleren overal die verhalen over de échte Eldense Blauwe pruimen. Wat is dan het verschil tussen een echte en een niet echte?
Het had niet veel gescheeld, of de bijzondere geschiedenis van de Eldense Blauwe pruim was voor altijd in de vergetelheid verdwenen. Dankzij mensen als Hein Reusken, Geert Visser, Hendrik ten Elsen, Gert Scheperboer, Joop Tilleman, Gerrit Stinissen en nog veel meer mensen is de zoektocht op gang gekomen. Ze hebben richting gegeven door het stellen van de juiste vragen. Sommigen van hen zijn niet meer onder ons: Hein, Hendrik en Gerrit. Hún vragen zijn gaandeweg de jaren vervangen door antwoorden. De frustratie is vervangen door hoop en overtuiging. Met de herontdekking van de Eldense Blauwe pruim wordt een belangrijk aspect van de historische identiteit van het voormalige Over-Betuwse dorp Elden benoemd en gewaarborgd. Elden als agrarisch dorp bestaat niet meer. Elden zelf bestaat straks misschien ook niet meer. Maar de verhalen, die zijn er en die blijven. Opgehangen aan de Eldense Blauwe pruim!