Zo hangen de bomen nog vol, en zo zijn ze leeg. Eldense Blauwe pruimen zijn altijd maar kort voorhanden. Hier en daar hangen nu nog wat late verdwaalde pruimen. Nog 1 of 2 dagen en dan vallen deze eenzame exemplaren ook. Wat over blijft is een kale boom. Kaal? Jazeker. Want de Eldense Blauwe laat snel zijn blad vallen.
Het plukken van de Eldense Blauwe pruimen is als plukken van het leven. De zomer begint pas echt als de Eldense Blauwe plukrijp aan de boom hangen. Strakblauwe luchten. Boeren zwaluwen als zwarte speldenkoppen schichtend op jacht naar prooi. De Eldense Blauwe pruimen maagdelijk blauw. Geen veegje, geen vingerafdruk, niets. De ongeschonden dauwlaag toont de Eldense blauwe pruim in volkomen onschuld. Dan volgt een plensbui. Ruw sjorren rukwinden aan de boomkruin. Takken worden geteisterd. Soms volgt een erbarmelijk gekraak van een tak die afscheurt.
Maagdelijk blauw met eerste herfsttekenen
En dan volgt die dag dat de laatste pruimen geplukt worden. Er zijn nog geen twee weken voorbij. Met iedere pruim die geplukt wordt, veert de tak iets omhoog. De boom heeft gedaan wat hij moest doen. Nu is daar de ontlasting. De takken die zolang doorgebogen hun vracht droegen, deinen nu vrolijk mee met de speelse zomers wind.
De Eldense Blauwe bomen die op ons huiskavel staan, hebben we stuk voor stuk persoonlijk gepoot. Ze hebben daarom ook een naam. Linksachter staat bijvoorbeeld de boom die wijlen Hendrik ten Elsten geënt heeft op een Myrbolan zaailing in 2003, op zijn kwekerij in Neede. Het enthout kwam van de Eldense Blauwe boom bij ‘het Gat’ bij boerderij ‘De Korenmaat’ van wijlen Joop Tilleman. Deze boom kan dus Joop heten, of Hendrik. Bij ons heet die de Tilleman ’03. Joop overleed vorig jaar op 90 jarige leeftijd. Rechtsachter staat de Stienissen ’13. Ook geënt op een Myrobolan Zaailing door onszelf, maar een sterke groeier is het niet. Zo werkt dit met zaailingen: je weet het vooraf nooit of een boom geënt op een zaailing sterk, middelmatig of zwak gaat groeien. Het enthout kwam van een Eldense Blauwe boom achter het huis van wijlen Gerrit Stienissen uit Huissen. Gerrit was in dat jaar 90, of misschien wel 91. Hij stierf een half jaar later. Midden achterin staat de Bekker ’08, toevallig ook geënt op een Myrobolan Zaailing. Ook geënt door wijlen Hendrik in het jaar van zijn overlijden (2008).
Eldense Blauwe van de Stienissen ’13. De pruimen van deze boom zijn uitstekend van smaak en mooi van formaat. De boom is geen sterke groeier en heeft een beetje last van de Pseudomonas bacterie.
De originele boom van Bekker is er overigens nog altijd, in verkleinde uitvoering. Hij staat te pronken, volledig hol, in park Westerveld. Daarheen is hij verhuisd toen bleek dat de nieuwe eigenaar van het huis van Bekker de boom niet kon sparen. Volgens wijlen Marie Bekker, een eindje in de tachtig toen ik haar er naar vroeg, was de boom al groot toen zij vanuit Friesland in Elden kwam wonen op de boerderij van haar schoonvader, oude Willem Bekker. Dit was in 1948. De boom was erg groot. Mogelijk 9 meter maar zeker 8 meter hoog. Wanneer deze boom in 1948 al zo groot was, dan zal de boom van begin jaren 30 zijn.
Plukken van het leven
Tussendoor staat een Reine Claude Verte op eigen wortel. Deze boom staat eigenlijk in de weg. Wij vinden de pruimen van de Reine Claude Verte lekkerder als deze op een Myrobolan is geënt. De RCV pruim geënt op Myrobolan wordt iets groter, maar vooral knapperiger. Maar ja, de RCV op eigen wortel is door pa vanuit de achterste boomgaard naar het huiskavel gehaald en daar geplant najaar 1998. Dit is de boom van Pa. Iets meer naar voren op het huisperceel staan 2 mooie RCV op Myrobolan zaailing die we in 2003 kochten bij Hendrik.
Reine Claude Vertes van Hendrik aangeschaft in 2003. Het roze huidje geeft aan dat de pruim begint te rijpen. Superlekker als ze nog een slagje rijper zijn! Foto van vrijdag 13 augustus.
Links staat een Eldense Blauwe boom geënt op een Bromton zaailing onderstam, geënt in 2007 door onszelf. Het was dat jaar onze eerste poging tot enten en deze boom is de enige die het deed. Die andere die het deed, werd helaas in een vroeg stadium van leven dodelijk getroffen door de schoffel.
Een rondje door de boomgaardjes is daarom een rondje door het leven. De Eldense Blauwe pruimen zijn er af. De bladeren zullen spoedig volgen. De dagen worden korter, de nachten kouder. Nog enkele maanden en de bomen zullen in de ijzige koude kaal en stokstijf de noordoosten wind trotseren. Ze zullen wachten op de volgende zomer. Dan begint het spel opnieuw, met nieuw leven, met nieuwe Eldense Blauwe pruimen. We kijken er nu al weer naar uit!
Wat bijzonder deze site! Toen mijn man en ik hier kwamen wonen hadden we ook een Eldense Blauwe in de tuin (6000 are) .
Helaas heeft hij (zij), de pruimenboom, het niet overleefd. Altijd was het een gevecht: de een vond dat het een Eldikse blauwe heette en en ander een Eldense Blauwe. Maar omdat ik van oorsprong Arnhemse ben….was het voor mij altijd een Eldense blauwe.
Ik ben lid en bestuurslid van Convivium Slow Food de Betuwe. Wij hebben een eigen website: Slowfoodbetuwe.nl Take a look.
Dank voor uw reactie! We gaan zeker kijken op de site van Slowfoodbetuwe.nl! Wellicht al bekend bij u: de Eldense Blauwe pruim is opgenomen in de Ark van de Smaak van Slowfood Nederland. En in het recent verschenen boek ‘Ark van de Smaak in Nederland’ (ISBN 978 94 6249 776 4) staat een beschrijving van de Eldense Blauwe pruim. Voor ons was het eer aan dit boek te mogen meewerken! Binnenkort verschijnt een artikel bij SlowfoodNederland met meer informatie over de Eldense Blauwe pruim.
Over de naam Eldense Blauwe is lokaal heel wat te doen geweest. In het voormalige polderdistrict Neder-Betuwe was en is inderdaad de naam Eldikse Blauwe gangbaar. Over de naamgeving kunnen we kort zijn: vanaf 1904 wordt deze pruim in het veilingwezen ‘Eldense Blauwe’ genoemd. Het complete verhaal over de totstandkoming van de naam staat op deze site. Onder het tabblad ‘bibliotheek’ vindt u het verhaal van de ontstaansgeschiedenis van de Eldense Blauwe pruim.
Over de naamgeving van polderdistrict Neder-Betuwe is meer te lezen op deze site, en wel in de column ‘Tobberij om een grens’.
Geert Visser, voorzitter van de Historische Kring Elden heeft heel veel archiefonderzoek verricht om inzicht te krijgen in de Eldense ontstaansgeschiedenis van de Eldense Blauwe pruim. Zijn bevindingen heeft hij samengevat in dit artikel. In ‘Terugblik – Dames en Heren, appels en peren’ uit 2015, het jaarboek van Stichting Tabula Batavorum staat dit artikel ook opgenomen, tezamen met het artikel van Henk van Rheede, getiteld ‘Het mysterie van de Eldensche Blauwe pruim’. Een geïntegreerde versie van beide artikelen verscheen in het ledenblad van de Noordelijke Pomologische Vereniging (Pomospost, herfst 2016). Uiteraard verscheen het artikel ook in het blad van de Historische Kring Elden, het kringbulletin.