Het is nogal wat om hoofd- en bijzaken te onderscheiden. En wat is dan precies een hoofdzaak en wanneer is iets een bijzaak? Als puber viste ik ontzettend veel uren en ik wist dat het daarbij vaak draaide om details om veel vis te kunnen vangen. Ook was ik even een lokaal damtalent. Een verkeerde zet in het begin en de pot was verloren. Niet eens omdat ik dan een steen achter kwam te staan. Nee, gewoon omdat de opstelling te zwak was, wat uiteindelijk leidde tot verlies. Hoe belangrijk is die ene zet dan geweest? Nee, hoofd- en bijzaken waren ingewikkeld.

Nu is het makkelijker: alles wat me bevalt en wat ik graag doe is hoofdzaak. Wat een ander belangrijk vindt – maar ik zelf niet – is automatisch bijzaak. Ouder worden heeft zo zijn voordelen.

In de politiek gaat het meestal over details die tot in den treure herhaald worden en opgeblazen worden tot zogenaamde principiële standpunten. Zucht. De ooit zo gevierde Thierry Baudet zag ik onlangs zowaar terug in politieke beschouwingen. Hij verweet de Kamer micromanagement te beoefenen. Het ging over de veel besproken bezuinigingen op onderwijs. Op het budget van 52 miljard voor onderwijs werd door het kabinet een bedrag van twee miljard voorgesteld om te bezuinigingen. Natuurlijk is het als leek moeilijk om te beoordelen of deze bezuiniging nu wel of niet verstandig is. Want ja, als de trend is: ieder jaar meer geld overmaken naar onderwijs en constateren dat de kwaliteit jaarlijks achteruit gaat, dan zou ik zelf ook zeggen: ‘Wat gaan we hier aan doen?’ Kennelijk is geld niet de automatische oplossing voor het onderwijs-kwaliteitsprobleem. Met steun van onder meer het – in de peiling overtuigend groeiende – CDA kwam er een meerderheid voor een vermindering op de voorgestelde bezuiniging, ter grootte van 750 miljoen. Is dit bedrag van 750 miljoen euro een detail?

Op een begroting van meer dan 300 miljard is 750 miljoen inderdaad niet veel. Thierry heeft hier een punt. Moet je daar nu 3 weken over praten met de volledige Kamer? De 7 miljard die begroot staat voor steun aan de Oekraïne gaat moeiteloos door. Terwijl die 7 miljard besteed wordt aan het voeden van een oorlog. Een oorlog die steeds meer gaat lijken op een uitputtingsslag en alleen maar verliezers kent. Is het een hoofdzaak om deze oorlog in stand te blijven houden? Investeer 2 miljard in het stoppen van de oorlog en je bespaart 5 miljard. De Kamer debatteert liever weken over 750 miljoen en vindt het over en weer verketteren van elkaars standpunten kennelijk belangrijk genoeg.

Recentelijk gaf een partij – ik meen de Partij voor de Dieren – aan dat het geld dat nu naar vervuilende bedrijven gaat, beter naar onderwijs had gekund. Daar zit ook wat in. Waarop een andere woordvoerder aangaf dat die bedrijven wel mooi zorgden voor de nodige banen en de inbreng van behoorlijk wat belastinggeld – iets waar we niet buiten kunnen.

Het is en blijft moeilijk om goede politieke keuzes te maken die zoveel invloed kunnen hebben op een compleet land als Nederland. Het maken van die politieke keuzes is een verantwoordelijkheid die vereist dat degenen die deze keuzes moeten maken, inzicht moeten hebben over het geheel. Het zegt veel over dit vereiste inzicht dat bepaalde begrote miljarden zomaar blijven staan, terwijl met discussies over miljoenen soms kostbare dagen worden verspild.

Nu moet de pot niet de kachel verwijten dat die zwart ziet. Het is gewoon moeilijk om grote keuzes te maken met grote financiële gevolgen. Het is als een soort kermiskraam: trek maar aan een touwtje en laat je verrassen door de prijs die je gewonnen hebt.

Een maandje terug presenteerden Stichting Ark, het Wereldnatuurfonds en bureau Stroming een plan voor herstel van de sedimenthuishouding in de Nederlandse rivieren. Nu heb ik tijdens mijn opleiding al geleerd dat het voorspellen van de geomorfologie van rivieren en kustgebieden uitermate lastig is. Toen ik bij RWS kwam te werken, werd dit beeld alleen maar bevestigd. Zodra de morfologie van de bodem verandert – door jouw maatregel – is er een nieuwe situatie ontstaan die weer anders reageert.

De groene partijen hebben een leuk plan bedacht. Het duurde even voordat ik het kon vereenvoudigen tot iets begrijpelijks. Want natuurlijk was het plan vertaald naar prachtige beelden die normaliter alleen in sprookjes voor komen. Al jaren stelt RWS dat meestromende nevengeulen niet meer water mogen wegtrekken van de hoofd(vaar)geul dan drie procent van al het water (het debiet) dat door de hoofdgeul stroomt. Trek je meer weg via de hoofdgeul dan ontstaat er bij de monding van de geul een zandophoping. Het idee is nu: leg een stelsel van nevengeulen aan dat – stel – tien procent van het debiet in de hoofdgeul wegtrekt, en je krijgt zoveel aanzanding bij alle mondingen dat – met twee aanvullende maatregelen het grote probleem wordt opgelost.

Het grote probleem is dat er sinds jaren te weinig sediment (slib, grind en zand) wordt meegevoerd vanuit Duitsland. Daar zijn te veel oevers van de zijrivieren van de Rijn verdedigd met grote brokken natuursteen, waardoor het Duitse grind zand en slib niet meer door het water meegesleurd kunnen worden. Fijn voor de Duitsers, maar beroerd voor ons: “Ons” water dat bij Lobith binnenkomt, bevat te weinig gruis. Omdat elke rivier toch ‘honger’ heeft en grind, zand en slib wil meevoeren, gaat de rivier in Nederland dit gruis weghalen uit de eigen bodem. Hierdoor daalt bijvoorbeeld de bodem van de Waal (de drukst bevaren rivier van Europa) jaarlijks 1 a 2 centimeter. Omdat de rivier drainerend werkt – wat betekent dat de rivier water uit de omgeving wegtrekt – verdroogt de omgeving met het zakken van het rivierwaterpeil. Dit peil zakt namelijk mee met het zakken van de rivierbodem.

Het Wereldnatuurfonds met consorten denkt dus dat als je maar overal meestromende nevengeulen langs de Waal aanlegt –  die circa tien procent van het debiet uit de hoofdgeul wegtrekken – er zoveel aanzanding in de hoofdgeul ontstaat (want het water gaat langzamer stromen), de bodem niet meer verder gaat zakken. Het levert in theorie zelfs een stijgende rivierbodem op, mooie nieuwe natuur in en langs de vele nevengeulen, een betere zanddekking van allerlei (data) kabels die in de rivierbodem liggen en meer vaardiepte voor de transportschepen. Het is bijna te mooi om waar te zijn. Gaat het ook werken? Geen idee. De experts in het promotie filmpje hopen het. Een dergelijk project gaat miljarden kosten. Gelukkig heeft de politiek die deze miljarden moet vrijspelen, over het algemeen geen verstand van waterbeheer en bovendien gaan miljardenbedragen meestal moeiteloos mee in het begrotingsdebat…. Er is reden voor optimisme!

3 Comments

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *